گرو‌ه‌بندی ژنوتیپ‌های توتون گرمخانه‌ای‌ براساس تجزیههای آماری چند متغیره

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ‌های توتون گرمخانه‌ای، تعداد 49 ژنوتیپ توتون برگزیده در سال 1389 در مرکز تحقیقات توتون گیلان (رشت) در قالب طرح لاتیس 7×7 با دو تکرار کشت شدند و 14 صفت ( تعداد برگ، طول برگ، عرض برگ، ضریب سطح برگ، شاخص شکل برگ، طول دوره گل‌دهی، شروع گلدهی، روز تا گل‌دهی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، عملکرد برگ سبز، عملکرد برگ خشک، مجموع درآمد، میانگین قیمت هرکیلو برگ خشک و عدد کلروفیل‌متر) مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه خوشه‌ای به روش UPGMA، ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را در پنج گروه مجزا قرار داد که به ترتیب 6، 1، 25، 4 و 13 ژنوتیپ در این پنج گروه قرار گرفتند. صحت گروه‌بندی حاصل از تجزیه خوشه‌ای با تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر 8/87 درصد تایید شد. هیبرید C258×MC944 از لحاظ اکثر صفات مهم اقتصادی دارای ارزش بالایی بود. گروه پنجم ژنوتیپ‌هایی را که پایین‌ترین ارزش را از لحاظ صفات مهم عملکرد و اجزای عملکرد داشتند، در برگرفت. نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌ها جهت گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها و بررسی ماهیت ضرایب همبستگی بین صفات، براساس مولفه‌های اصلی پس از چرخش وریماکس چهار عامل با نام‌های عملکرد اقتصادی، فنولوژی، قیمت و خصوصیات برگ را مشخص نمود که در مجموع 19/79 درصد از تغییرات بین صفات را توجیه کردند و بررسی نمودار پراکنش دوگانه براساس دو عامل اول و دوم، ناحیه چهارم را به عنوان ناحیه مطلوب تشخیص داد. نتایج این تحقیق می‌تواند در برنامه‌ریزی پروژه‌های اصلاحی و تصمیم گیری برای انتخاب والدین مناسب در دو رگ گیری برای افزایش عملکرد برگ خشک مورد استفاده قرار گیرد.